10 lãng phí lớn nhất trong sản xuất nông nghiệp của Hợp tác xã – Nhận diện để phát triển tinh gọn và hiệu quả

Thứ hai - 20/10/2025 09:03

Trong hoạt động sản xuất, nhiều Hợp tác xã nông nghiệp thường cho rằng lợi nhuận giảm là do giá bán thấp hoặc chi phí đầu vào tăng cao. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một phần đáng kể thất thoát lại đến từ “những lãng phí vô hình” trong từng khâu vận hành – từ sản xuất, tồn kho đến nhân lực và năng lượng. Nếu không được nhận diện và xử lý kịp thời, các lãng phí này sẽ âm thầm bào mòn hiệu quả và sức cạnh tranh của Hợp tác xã.

Quản trị tinh gọn – Chìa khóa nhận diện lãng phí
Theo triết lý Quản trị tinh gọn (Lean Management) được khởi nguồn từ Toyota (Nhật Bản), lãng phí là mọi hoạt động tiêu tốn nguồn lực nhưng không tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng. Nhận diện và xử lý các lãng phí này là bước đầu tiên để tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm của Hợp tác xã.

10 loại lãng phí phổ biến trong Hợp tác xã nông nghiệp

1️. Sản xuất thừa: Sản xuất nhiều hơn nhu cầu hoặc sớm hơn thời điểm cần thiết, dẫn đến tồn kho lớn, đọng vốn, tăng chi phí bảo quản, giảm chất lượng nông sản.
2️. Tồn kho dư thừa: Hàng hóa, nguyên liệu tồn quá mức cần thiết, làm chậm dòng tiền, tăng rủi ro hư hỏng và giảm khả năng xoay vòng vốn.
3️. Thời gian chờ đợi: Người lao động hoặc máy móc bị gián đoạn do thiếu nguyên liệu, thiết bị, hoặc thông tin, làm giảm năng suất và phát sinh chi phí nhân công ẩn.
4️. Vận chuyển không cần thiết: Di chuyển nguyên liệu, hàng hóa hoặc công cụ nhiều lần do bố trí mặt bằng kém hợp lý, gây tốn công, nhiên liệu, và tăng rủi ro hư hại sản phẩm.
5️. Thao tác thừa: Các động tác, ghi chép, tìm kiếm dụng cụ không cần thiết, giảm hiệu quả công việc và gây mệt mỏi cho người lao động.
6️. Phế phẩm và sai lỗi: Sản phẩm không đạt yêu cầu, phải sửa hoặc bỏ đi, làm mất trắng chi phí vật tư, lao động và thời gian.
7️. Quy trình thừa: Thực hiện quá nhiều công đoạn, đóng gói hoặc kiểm tra vượt mức cần thiết, làm tăng chi phí và kéo dài thời gian giao hàng.
8️. Lãng phí công nghệ và thiết bị: Sử dụng máy móc lạc hậu hoặc không phù hợp quy mô Hợp tác xã, làm năng suất thấp, chi phí bảo trì cao, giảm hiệu quả đầu tư.
9️. Lãng phí tài năng: Không tận dụng sáng kiến, kinh nghiệm của thành viên và người lao động, bỏ lỡ cơ hội cải tiến kỹ thuật và nâng cao năng suất.
10. Lãng phí tài nguyên: Sử dụng kém hiệu quả điện, nước, phân bón; bỏ phí phụ phẩm có thể tái chế, làm tăng chi phí sản xuất và gây ảnh hưởng môi trường.

Giảm lãng phí – Nâng tầm hiệu quả cho Hợp tác xã

Kiểm soát và loại bỏ 10 loại lãng phí trên không chỉ là biện pháp tiết kiệm chi phí, mà còn là chiến lược quản trị hiện đại giúp Hợp tác xã: Tối ưu hóa quy trình sản xuất; Giảm rủi ro và chi phí vận hành; Nâng cao chất lượng sản phẩm; Tăng năng suất và lợi nhuận; Xây dựng mô hình sản xuất xanh – bền vững.

Kết quả cải tiến chất lượng sản phẩm tại Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ xuất khẩu Vĩnh Phước, tỉnh Khánh Hoà sau khi áp dụng các giải pháp quản trị tinh gọn.

Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ xuất khẩu Vĩnh Phước đã áp dụng các giải pháp:
1. Chuẩn hoá thao tác thực hành;
2. Thống kê kiểm soát chất lượng đầu vào và gửi thông báo cho các nhà cung cấp;
3. Áp dụng 5S tại xưởng sản xuất.

Đây không chỉ là xu hướng của thế giới, mà còn là hướng đi tất yếu của HTX tại Việt Nam

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, Hợp tác xã nông nghiệp Việt Nam cần thay đổi tư duy quản trị, hướng tới vận hành tinh gọn và số hóa. Việc áp dụng các nguyên tắc Lean – 5S sẽ giúp Hợp tác xã không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn hình thành văn hóa cải tiến liên tục trong tổ chức.
Nhận thấy tầm quan trọng của quản trị tinh gọn trong sản xuất, Trường Trung cấp nghề và Đào tạo cán bộ Hợp tác xã miền Nam đã đưa nội dung này vào các chương trình đào tạo chuyên sâu về: Quản trị sản xuất trong Hợp tác xã nông nghiệp; Quản trị tài chính và rủi ro; Chuyển đổi số trong Hợp tác xã. Thông qua đào tạo, nhà trường mong muốn giúp đội ngũ cán bộ HTX nâng cao năng lực quản lý, tư duy cải tiến và khả năng ứng dụng thực tiễn.

Học viên Sơ cấp Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp thảo luận về giải pháp loại bỏ lãng phí trong sản xuất nông nghiệp

Nhận diện – Cải tiến – Tinh gọn – Chính là con đường để Hợp tác xã Việt Nam nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho thành viên và đóng góp tích cực vào phát triển nông nghiệp bền vững./.

ThS. Nguyễn Thị Trinh
Giảng viên Trường Trung cấp nghề và Đào tạo cán bộ HTX miền Nam

Những tin cũ hơn